Ciekawostki

W mleku odtłuszczonym zawartość witamin A i D oraz E jest co prawda obniżona, ale takie mleko dostarcza nadal tyle samo białka, wapnia i witamin B, co mleko pełne. Mleko o obniżonej zawartości tłuszczu jest dobre dla tych, którzy chcą ograniczyć w diecie tłuszcze zwierzęce, szczególnie kwasy tłuszczowe nasycone.

Prawie 70% wapnia w diecie pochodzi z mleka i produktów mlecznych, a tylko ok. 16% z niektórych zielonych warzyw i suszonych owoców oraz 6-7% z wody mineralnej. Obecność łatwo przyswajalnego wapnia w mleku jest wykorzystywana do prawidłowego rozwoju układu kostnego oraz do wielu procesów metabolicznych wszystkich komórek ustrojowych, np. komórek mięśni czy nerwowych. Z tego względu nie jest przesadą twierdzenie, że o ile białko, tłuszcz i występujące w mleku witaminy można dostarczyć z innymi produktami spożywczymi, o tyle zawartego w nim wapnia zastąpić jest trudno.

Ostatnie badania wykazują, że produkty mleczne mogą odgrywać ważną rolę w kontroli masy ciała. Włączenie ich do diety odchudzającej pomaga w zmniejszaniu masy, zarówno ciała jak i tłuszczowej, lepiej niż na przykład suplementacja diety wapniem czy stosowanie diety ubogiej w produkty mleczne.

W większości państw europejskich, nietolerancja laktozy występuje tylko u 5% ludzi białych. Procent ten zwiększa się znacznie wśród innych grup etnicznych. W Polsce nietolerancja laktozy występuje u 1,5% niemowląt i dzieci oraz u 20-25% osób dorosłych. Takie osoby powinny zrezygnować z mleka i słodkiej śmietany, ale wciąż mogą spożywać przetwory mleczne takie jak jogurty, maślanki czy kefiry.

Proces UHT (z ang. Ultra-High Temperature) to w skrócie szybkie podgrzanie mleka do temperatury 140˚C i równie szybkie ochłodzenie do 20˚C. Proces ten niszczy zarazki, ale jednocześnie pozostawia wszystkie niezbędne składniki odżywcze mleka.

Picie mleka zwiększa szansę uniknięcia nie tylko osteoporozy, ale również raka okrężnicy czy nadciśnienia. Mleko stanowi ważne źródło dobrze przyswajalnego i pełnowartościowego białka o wzorcowym składzie jakościowym i ilościowym aminokwasów egzo- i endogennych. O jego wartości odżywczej decydują też inne składniki pokarmowe takie jak: bardzo dobrze przyswajalny wapń, witaminy z grupy B oraz witaminy rozpuszczalne, takie jak: A, D i E. Ważnym składnikiem jest też koniugowany kwas linolowy (CLA), który działa antynowotworowo.

Samo picie mleka niestety nie wybieli nam zębów. Zawiera ono jednak dużą ilość dobrze przyswajalnego wapnia, które pozytywnie wpływa na wzmocnienie kości, zębów, włosów i paznokci. Regularne picie mleka pomoże też zwalczać próchnicę i ubytki.

Kazeina znajdująca się w mleku ma właściwości nawilżające, a proteiny wzmacniają naskórek i działają ujędrniająco. Mleko neutralizuje również wolne rodniki, dzięki czemu opóźnia procesy starzenia skóry.

Mleko to napój, który dzięki swoim właściwościom działa zobojętniająco na kwasy. Dlatego też jedna szklanka mleka może złagodzić zgagę i inne rodzaje zapalenia przełyku. Mleko pomaga też na niektóre problemy żołądkowe.

• Do najważniejszych i dobrze przyswajalnych przez organizm człowieka składników odżywczych pochodzących z mleka należą:
  • białko – o bardzo wysokiej wartości biologicznej
  •  wapń – o wysokim stopniu przyswajalności
  • ryboflawina – bierze udział w procesach utleniania i redukcji
  • witaminy A i D – istotne znaczenie dla wzrostu i rozwoju organizmu
  • CLA – zapobiega nowotworom i miażdżycy
  • potas, fosfor, magnez – składniki mineralne
• Zalecaną dla ludzi dorosłych dzienną porcję wapnia (800mg) można dostarczyć spożywając: 3 szklanki mleka, 17 porcji sera twarogowego (0,8 kg), 5 porcji sera podpuszczkowego (100g)
• Zalecaną dla ludzi dorosłych dzienną porcję witaminy B2 (1,6- 2,4 mg) można dostarczyć spożywając: 3,5 szklanki mleka, 7 porcji sera twarogowego (0,3 kg), 19 porcji sera podpuszczkowego (0,4 kg)
• Mleko i jego przetwory mają olbrzymie znaczenie w profilaktyce osteoporozy (zwiększona podatność na złamania kości). Wśród żywieniowych czynników osteoporozy wymienia się niewystarczające spożycie wapnia oraz witaminy D podczas całego życia człowieka
• W 30 roku życia kończy się proces mineralizacji kości, a zgromadzony w nich wapń służy jako rezerwa do końca życia, rozpoczyna się naturalna utrata pierwiastka, najpierw powoli po ok.1% rocznie, następnie coraz więcej
• Mleczne produkty fermentowane eliminują wiele mikroorganizmów toksynotwórczych z przewodu pokarmowego i oddziaływają korzystnie na zdrowie człowieka
• Według Instytutu Żywności i Żywienia, aby pokryć dzienne zapotrzebowanie na wapń, kobiety ciężarne i karmiące powinny pić 5-6 szklanek a ludzie w podeszłym wieku 3 szklanki mleka (vide tabela niżej). Pamiętać jednak należy, że spożywamy również inne produkty nabiałowe, jak np. sery, kefiry czy jogurty i wówczas możemy pić mniej mleka. Dlatego zaleca się, aby codziennie spożywać co najmniej 2 pełne szklanki mleka lub tyle samo kefiru i jogurtu oraz 1-2 plasterki serów.
• Według Instytutu Żywności i Żywienia gdyby mleko było jedynym źródłem wapnia, dzienne spożycie mleka w celu pokrycia jego dobowego zapotrzebowania powinno być następujące:
  • Grupy ludności (płeć i wiek) i dzienne spożycie mleka
  • Dzieci 1-3 lata – 850 ml (3,4 szklanki)
  • Dzieci 4-6 lat – 900 ml (3,6 szklanki)
  • Dzieci 7-12 lat – 950 ml (3,8 szklanki)
  • Młodzież męska 13-20 lat – 1150 ml (4,6 szklanki)
  • Młodzież żeńska 13-20 lat – 1100 ml (4,4 szklanki)
  • Mężczyźni 21-64 lat – 950 ml (3,8 szklanki)
  • Kobiety 21-59 lat – 900 ml (3,6 szklanki)
  • Ludzie w podeszłym wieku – 800 ml (3,2 szklanki)
  • Kobiety ciężarne – 1350 ml (5,4 szklanki)
  • Kobiety karmiące – 1500 ml (6 szklanki)
  • Źródło: Instytut Żywności i Żywienia
• Specjaliści ds. żywienia zalecają spożywanie mleka. Posiada ono bowiem nad wyraz unikalny skład oraz wysokie walory dietetyczne. Wraz z mlekiem do organizmu człowieka dostarczane są nie tylko podstawowe składniki odżywcze, ale również spore ilości wapnia, fosforu, potasu, magnezu, żeby wymienić te najważniejsze. Mleko uzupełnia także nasze zapotrzebowanie na witaminy, przede wszystkim będąc wydzieliną bogatą w grupę B tych związków – zwłaszcza w ryboflawinę. Warto przypomnieć, że w przypadku wapnia, mleko oraz jego przetwory stanowią najlepsze źródło tego pierwiastka. A przecież wapń jak dobrze wiemy pomaga nam ustrzec się przed chorobami kości.
• Białka zawarte w mleku posiadają optymalne proporcje między wchodzącymi w ich skład aminokwasami, dzięki czemu mogą pochwalić się odpowiednio wysoką wartością biologiczną. Żeby nie być gołosłownym: to z nich właśnie produkowane są odżywki białkowe. Jako uzupełnienie treningu zaleca się spożywanie białka serwatki. Proteiny te charakteryzują się bowiem szybkim uwalnianiem aminokwasów oraz nie mniej ekspresowym przyswajaniem z przewodu pokarmowego. Poleca się również przyjmowanie kazeiny, która dzięki powolnemu uwalnianiu aminokwasów do krwiobiegu skutecznie wspomaga nas w walce z katabolizmem nocnym. Kazeina zapewnia organizmowi ludzkiemu 7 godzin dopływu kwasów z przewodu pokarmowego do krwi.
• Dosyć często kulturyści ograniczają spożycie mleka z powodu laktozy, a niepotrzebnie. Badania wykazują bowiem pozytywny wpływ picia mleka oraz uzupełniania diety wapniem na skuteczność odchudzania. Według wstępnych doniesień, odpowiednia porcja bogatych w wapń produktów mlecznych wspiera redukcję tkanki tłuszczowej, przy okazji zapobiegając utracie masy mięśniowej. Żywieniowcy z całego świata sugerują sportowcom sięganie po 1l mleka dziennie. Natomiast tym wszystkim, których aktywność fizyczna jest bardziej umiarkowana proponuje się spożywanie ok. 3 jego szklanek. Osobom o niskiej przyswajalności mleka zaleca się sięganie jedynie po przetwory mleczne albo po dostępne także w sklepach mleko o obniżonej zawartości laktozy.
• Gostyńskie mleko jest jednym z podstawowych odczynników do wykrywania substancji dopingowych takich jak erytropoetyna.

• Praprzodkiem bydła domowego był tur, udomowiony ok. 6,5 tys. lat p.n.e (ostatniego tura zabito w Polsce w 1627r.)
• Przetwory mleczne ( masło, sery, napoje fermentowane) wytwarzany były już w epoce kamiennej (neolicie) – ok. 6 tys. lat p.n.e,
• 2 tys. lat p.n.e – na ziemiach polskich upowszechnia się spożycie mleka i jego wyrobów (sery twarde od XVw.),
• Pierwszą „dojarkę” wymyślono w Egipcie w 380 r. p.n.e. – kawałki łodyg pszenicy umieszczano w krowich strzykach
• W XV w. na Podhalu rozpoczęto wyrób oscypka
• W Polsce produkcję sera homogenizowanego rozpoczęto w 1971r., a serka grani w 1991r.
• Pierwsza polska spółdzielnia mleczarska została założona w 1882r., w Pawłówku k.Buku
• Mleko w opakowaniach kartonowych wprowadzono do sprzedaży po raz pierwszy w 1906r. w USA
• 1907r.- wprowadzenie do sprzedaży jogurtu w Niemczech
• W 1914r. – w Szwecji wprowadzono aluminiowe kapsle do butelek z mlekiem
• Produkcja mleka w proszku w Polsce rozpoczęła się w 1935r.
• 1940r. – w Niemczech opracowano ciągłą metodę produkcji masła
• 1949r. – w miastach uruchomiono tzw. „bary mleczne”

• Rocznie Spółdzielnia przerabia tyle mleka, że wystarczyłoby do napełnienia basenu o głębokości 3m, szerokości 20m i długości… 2,5 km
• Pierwszym znakiem firmowym była tzw. Biskupianka – postać kobiety w stroju regionalnym
• W 2004r. wyprodukowana została 500-milionowa puszka z mlekiem Zagęszczonym
• Czy masło gostyńskie jadła Królowa Elżbieta II? Tak! – dostarczane było na dwór angielski w latach pięćdziesiątych XX w.
• Który z papieży jadł gostyńskie masło ? … Jan XXIII
• Czy gostyńskie produkty degustował Prezydent RP? …Tak – Prezydent II RP Ignacy Mościcki i Prezydent III RP Aleksander Kwaśniewski
• W 1989r. w Spółdzielni wyprodukowano ok. 2 mln szt. cukierków-krówek
• W latach 1936-1937 masło gostyńskie dostarczane było do Lizbony, Londynu, Paryża, Wiednia, Brna, Brukseli, Pragi i Mediolanu
• Czy w Spółdzielni byli przedstawiciele Chin? … Tak – w 1937r. Spółdzielnię wizytował przedstawiciel rządu Chang-Fu-Lieng
• Co ma wspólnego Spółdzielnia z okrętami podwodnymi ? … Na początku lat 80-tych dostarczano do Jednostki Zespołu Okrętów Podwodnych mleko zagęszczone niesłodzone i słodzone w puszkach
• Ile osób sprawowało funkcję zarządzającego firmą od 1889r., do dnia dzisiejszego? 8

Spółdzielnia Mleczarska w Gostyniu posiada własną (najprawdziwszą!) gwiazdę spoza naszego Układu Słonecznego. Gwiazda nazywa się Epsilon Leporis i jest trzecią co do jasności gwiazdą w Gwiazdozbiorze Zająca. Jest to gwiazdozbiór nieba południowego. W Polsce jego środek kulminuje o północy w połowie grudnia na wysokości około 20º nad południową częścią horyzontu. Około 40 gwiazd z tego gwiazdozbioru jest widocznych nieuzbrojonym okiem. Odnalezienie gwiazdozbioru nie powinno stanowić problemu, ponieważ gwiazdy tworzące jego zarys są raczej wyraźne. Sam gwiazdozbiór znajduje się poniżej konstelacji Oriona. Na razie jest to nasza jedyna gwiazda, jednak kto wie, może to dopiero początek naszej własnej Drogi Mlecznej 🙂